Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ) χαιρετίζει τη σημερινή ημέρα, την 5η Μάη Ευρωπαϊκή Ημέρα Ανεξάρτητης Διαβίωσης και όλους τους φορείς και τις κινήσεις που τη στηρίζουν και μεταφέρουν το μήνυμά της. 8 χρόνια πριν, το ENIL (European Network of Independent Living – Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ανεξάρτητης Διαβίωσης) μαζί με το EDF (European Disability Forum), πέτυχαν τη θεσμοθέτηση της σημερινής ημέρας από την ΕΕ.
Η Ανεξάρτητη διαβίωση είναι ένα θεμελιώδες δικαίωμα το οποίο τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους πρέπει να απολαμβάνουν σε ισότιμη βάση με τους άλλους. Αναφέρεται σε διάφορες νομικές πράξεις, πρώτα απ’ όλα στην ίδια τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (άρθρο 19 ), καθώς και στο ελληνικό Σύνταγμα (Άρθρο 21).
Πάγιο και διαχρονικό αίτημα του αναπηρικού κινήματος είναι η θεσμοθέτηση τόσο της Ανεξάρτητης Διαβίωσης όσο και του προσωπικού βοηθού. Ακόμη και μέσα στην πιο βαθιά κρίση το αναπηρικό κίνημα δεν δέχθηκε ότι πολιτικές λιτότητας αποτελούν άλλοθι για να μην προχωρήσει η Ανεξάρτητη Διαβίωση, η αποϊδρυματοποίηση, η πλήρης ένταξη των ατόμων με αναπηρία στην κοινότητα και στην κοινωνική ζωή.
Αυτή η αναγκαιότητα φάνηκε πολύ περισσότερο δυστυχώς τις τελευταίες εβδομάδες, όπου τα μισά θύματα της πανδημίας στην Ευρώπη είναι άνθρωποι που διέμεναν σε κλειστές δομές και ιδρύματα, εξαρτημένοι, χωρίς δικαιώματα πάνω στην ίδια την ύπαρξή τους, ξεχασμένοι από την Πολιτεία και την κοινωνία.
Σήμερα που στην Ελλάδα τα σχολεία των παιδιών με αναπηρία, οι δομές όπως ΚΔΑΠ- ΜΕΑ είναι κλειστές, τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις σε μεγάλο ποσοστό αναγκάζονται να μένουν σπίτι για να προφυλάξουν την υγεία τους από τον COVID-19, η συζήτηση για τη θεσμοθέτηση της Ανεξάρτητης Διαβίωσης πρέπει να ξεκινήσει και να διευρυνθεί άμεσα. Προσθέτοντας ένα ευρύτερο σύνολο δεδομένων σχετικά με τον αντίκτυπο της απομόνωσης στα άτομα με αναπηρία, ιδιαίτερα με την αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας και την εκπαιδευτική ανισότητα που αναμένεται να ακολουθήσει από εβδομάδες χαμένου σχολείου, καθώς και την αυξανόμενη φτώχεια και ανεργία, υπάρχουν σοβαροί λόγοι για να ανησυχεί σοβαρά η ελληνική Πολιτεία και Κοινωνία.
Η Ανεξάρτητη Διαβίωση θα έπρεπε να αποτελεί σημαντικό μέρος των πολιτικών κοινωνικής πρόνοιας σε μια χώρα με στόχο τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία. Στην Ελλάδα η ΕΣΑμεΑ διεκδικεί:
Για τη διασφάλιση της ανεξάρτητης διαβίωσης των ατόμων με αναπηρία στην κοινότητα, η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει την εκπόνηση και εφαρμογή, σε στενή συνεργασία με τη Συνομοσπονδία και τις Οργανώσεις μέλη της, ενός Εθνικού Προγράμματος Αποϊδρυματοποίησης, του οποίου κύριος στόχος θα είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου και δωρεάν δικτύου παροχής υπηρεσιών υψηλής ποιότητας στην κοινότητα. Το Εθνικό Πρόγραμμα πρέπει να εξειδικεύεται ανά Περιφέρεια και Δήμο, δεδομένου ότι βάσει του άρθρου 71, παρ.3, του ν.4488/2017, οι φορείς αυτοί αποτελούν τα επιμέρους Σημεία Αναφοράς για την παρακολούθηση της εφαρμογής της Σύμβασης σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο αντίστοιχα. Το δίκτυο πρέπει να βασίζεται στις εξής αρχές:
• στον σεβασμό της εγγενούς αξιοπρέπειας των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις,
• στον σεβασμό του θεμελιώδους ανθρώπινου δικαιώματος της επιλογής τόσο των ίδιων των ατόμων με αναπηρία όσο και των οικογενειών τους και
• στη στήριξη των οικογενειών που έχουν μέλη με αναπηρία, συμβάλλοντας έτσι αφενός στην ενίσχυση του εισοδήματός τους, αφετέρου στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους και στην ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και προσωπικής ζωής των γονέων, κηδεμόνων και λοιπών ατόμων με ευθύνες παροχής φροντίδας στα άτομα με αναπηρία.
Το Εθνικό Πρόγραμμα Αποϊδρυματοποίησης πρέπει να περιλαμβάνει τα παρακάτω μέτρα:
• Θέσπιση των θεσμών της Ανεξάρτητης Διαβίωσης και της Υποστηριζόμενης Ανεξάρτητης Διαβίωσης.
• Θέσπιση του θεσμού του προσωπικού βοηθού για τα άτομα με βαριά κινητική ή άλλη αναπηρία.
• Ενίσχυση του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι».
• Δημιουργία, σε κάθε Δήμο, Κέντρων Συμβουλευτικής και Στήριξης Γονέων Ατόμων με Αναπηρία για την παροχή συμβουλευτικής και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης.
• Ενίσχυση και επέκταση του θεσμού των Στεγών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης (ΣΥΔ) ιδίως, αν όχι αποκλειστικά, από τους Δήμους, με τη δημιουργία και λειτουργία ολιγομελών ΣΥΔ, χωροθετημένων εντός του οικιστικού ιστού, προστασία και διασφάλιση των δικαιωμάτων των διαμενόντων σε αυτές, διασφάλιση της ομαλής χρηματοδότησής τους και διασύνδεσή τους με προγράμματα απασχόλησης, τα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Ατόμων με Αναπηρία (ΚΔΑΠ-ΜΕΑ), με ΚΟΙΝΣΕΠ Ένταξης κ.λπ.
• Άμεσος διορισμός επιστημονικού, ιατρικού, παραϊατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού για την κάλυψη των κενών θέσεων σε όλες τις μονάδες του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας που παρέχουν υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας σε εκατοντάδες άτομα με βαριές αναπηρίες και λειτουργούν κάτω από δύσκολες συνθήκες.
• Λήψη μέτρων για την αποφυγή της ιδρυματοποίησης στις νέες δομές κοινωνικής φροντίδας στην κοινότητα.
• Εφαρμογή προγράμματος επιδότησης παρεμβάσεων προσβασιμότητας στις κατοικίες ατόμων με αναπηρία (ανάπτυξη προγράμματος «Διαβιώ κατ’ οίκον» στα πρότυπα του προγράμματος «Εξοικονομώ κατ’ οίκον»).
