Η απόσυρση του «Ορούτς Ρέις» κρίθηκε ως ένα πρώτο θετικό βήμα από την κυβέρνηση, που επαναλαμβάνει σε όλους τους τόνους ότι η αποκλιμάκωση στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο πρέπει να έχει συνέχεια και συνέπεια. Εφόσον, λοιπόν, η κίνηση αποκλιμάκωσης από την πλευρά της Τουρκίας δεν είναι προσχηματική, η Ελλάδα είναι έτοιμη να συνεχίσει τις διερευνητικές επαφές για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, από το σημείο που διακόπηκαν τον Μάρτιο του 2016, με υπαιτιότητα της Τουρκίας. Παράλληλα, σε μια τέτοια περίπτωση είναι πολύ πιθανή και μια τηλεφωνική επικοινωνία του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυτή την Πέμπτη, που θα γίνει με φυσική παρουσία των ηγετών των «27» στις Βρυξέλλες. Στόχος του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι να αναδείξει ότι η συμπεριφορά της Τουρκίας δεν είναι κομμάτι μιας ελληνοτουρκικής κρίσης, αλλά ένα ζήτημα που αφορά την ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικά και ότι η Ε.Ε., από θέση αρχής, δεν μπορεί να αποδέχεται μονομερείς ενέργειες που είναι αντίθετες στο Διεθνές Δίκαιο.
Η ατζέντα της συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έχει από καιρό σταλεί στους εκπροσώπους των πρωθυπουργών και αρχηγών κρατών και σε αυτήν τονίζεται ότι «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα διεξαγάγει μια στρατηγική συζήτηση σχετική με την Τουρκία» και πως «όλες οι επιλογές είναι στο τραπέζι», όπως έχει τονίσει ο Σαρλ Μισέλ, που, ωστόσο, παράλληλα σχεδιάζει μια πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο.
Μια από τις επιλογές αυτές είναι η επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία σε περίπτωση συνέχισης των ενεργειών της, με τα κράτη- μέλη της Ε.Ε. να μην έχουν κοινή θέση στο ζήτημα αυτό και να έχουν χωριστεί ουσιαστικά σε τρεις ομάδες: Αυτές που είναι υπέρ της επιβολής κυρώσεων, όπως η Γαλλία, αυτές που δεν παίρνουν θέση, περιμένοντας να δουν που θα γείρει η πλάστιγγα, και αυτές που είναι αδιάφορες ή αρνητικές, όπως η Γερμανία. Το πιθανότερο σενάριο είναι η Σύνοδος Κορυφής να εκφράσει τη στήριξη και την αλληλεγγύη της στην Ελλάδα και την Κύπρο, να αποδοκιμάσει τη συμπεριφορά της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και να ενθαρρύνει τον καλόπιστο διάλογο ανάμεσα σε όλα τα μέρη, με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο. Παράλληλα, θα εγκρίνει τη λίστα των κυρώσεων που έχει συντάξει ο Ζοζέπ Μπορέλ κατ’ εξουσιοδότηση των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε., χωρίς, ωστόσο, να την ενεργοποιήσει.
Η λίστα αυτή έχει 7 μέτρα:
1. Περιοριστικά μέτρα σε περίπτωση συνέχισης παράνομων γεωτρήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.
2. Καταχώριση των πλοίων που εμπλέκονται σε παράνομες ερευνητικές δραστηριότητες της Τουρκίας.
3. Τομεακές κυρώσεις (πωλήσεις, προμήθειες, εξαγωγή υλικού σχετικά με έρευνες στον ενεργειακό τομέα, μεταφορά τεχνολογίας και προϊόντων).
4. Απαγόρευση δανεισμού σε τράπεζες και βιομηχανίες της Τουρκίας από κρατικές τράπεζες της Ε.Ε.
5. Ενδεχόμενο μείωσης ευρωπαϊκών κονδυλίων στην Τουρκία.
6. Δυνατότητα εξέτασης απαγόρευσης ταξιδιών σε συγκεκριμένα πρόσωπα.
7. Περαιτέρω ενίσχυση των καταχωρήσεων για ενέργειες της Τουρκίας σε θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου και της Ελλάδας σε υφιστάμενο καθεστώς κυρώσεων κατά της Τουρκίας.
Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις που έκανε προχθές ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κ. Μισέλ, από τη Λευκωσία, όπου διαβουλεύτηκε με τον Νίκο Αναστασιάδη εν όψει της Συνόδου Κορυφής. Μίλησε για ανησυχητικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο τον τελευταίο μήνα, τονίζοντας ότι «γι’ αυτό δεν θέλουμε να περάσει αυτό το θέμα ως θέμα που αφορά Ελλάδα και Κύπρο, αλλά όλα τα δικαιώματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και για αυτό έχουμε αποφασίσει στις 2425 Σεπτεμβρίου στις Βρυξέλλες, στο υψηλότερο επίπεδο, να διεξαγάγουμε έναν στρατηγικό διάλογο για τις μελλοντικές μας δράσεις σε αυτό το κομμάτι της Μεσογείου, περιλαμβανομένης και της Τουρκίας».
