Η καλλιέργεια της ελιάς αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αγροτικές δραστηριότητες στην
Ελλάδα. Στην Κέρκυρα η ενασχόληση του πληθυσμού με την ελαιοκομία έχει ατονήσει σημαντικά.
Η ύπαρξη ελαιοδένδρων στην Κέρκυρα χρονολογείται από την εποχή του Ομήρου. Η κυριαρχία της
ελιάς έχει καθορίσει την αισθητική του χώρου, προσδίδοντας στο κερκυραϊκό τοπίο μια
ιδιαιτερότητα που το κάνει μοναδικό. Αποτελεί βασικό στοιχείο της ιστορίας και του πολιτισμού
του νησιού, και έχει συμβάλλει καθοριστικά στην επιβίωση του λαού σε δύσκολες εποχές του
παρελθόντος. Σήμερα, ο ελαιώνας συνεχίζει να καλλιεργείται, αλλά πολύ πιο περιορισμένα, ενώ
θαυμάζεται από τους τουρίστες και τους περιηγητές που κατακλύζουν κάθε χρόνο το νησί.
Ο κερκυραϊκός ελαιώνας αριθμεί περίπου 4.000.000 ελαιόδέντρα, καταλαμβάνοντας έκταση
232.850 στρεμμάτων συστηματικού ελαιώνα και 14.862 στρέμματα διάσπαρτα ελαιόδεντρα. Η
παραγωγή ελαιολάδου σε καλή χρονιά (με σοδειά) μπορεί να φτάσει τους 22.000 τόνους. Η σημασία
της ελαιοκαλλιέργειας για το νησί είναι πολλαπλή, αφού πέρα από την οικονομική, είναι δεδομένη
και προφανής η κοινωνική και η περιβαλλοντική συνεισφορά του.
Στην Κέρκυρα καλλιεργείται η ποικιλία Λιανολιά Κερκύρας, που διατηρήθηκε για αιώνες. Η
ποικιλία αποτελεί ένα πολύτιμο γενετικό πόρο που μπορεί να γίνει ιδιαίτερα παραγωγική με τις
κατάλληλες καλλιεργητικές πρακτικές. Ο καρπός έχει ικανοποιητική ελαιοπεριεκτικότητα, που δεν
φτάνει στο μέγιστο δυναμικό της ποικιλίας λόγω κλιματικών παραγόντων με κυριότερο τις πολύ
υψηλές βροχοπτώσεις του φθινοπώρου. Ένα από τα κυριότερα αρνητικά χαρακτηριστικά των
ελαιώνων είναι ο μικρός κλήρος. Ένα επιπλέον εμπόδιο για τον εκσυγχρονισμό και την εκμηχάνιση
της καλλιέργειας αποτελεί το γεγονός ότι το 83% των ελαιώνων βρίσκεται σε επικλινείς ή ορεινές
περιοχές. Στην περίπτωση της Κέρκυρας ιδιαίτερο προβληματισμό προκαλεί η διαχείριση
ελαιοδέντρων μεγάλης ηλικίας. Τα δέντρα αυτά, λόγω του μεγάλου ύψους και της υψηλής
αναλογίας ξύλου/φύλλων δεν είναι παραγωγικά, οπότε καθιστούν τη διαχείριση του ελαιώνα μη
βιώσιμη. Το αποτέλεσμα είναι η απογοήτευση των παραγωγών και εγκατάλειψη ή παραμέλησή
τους, που σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη φτάνει το 70%. Το “δύσκολο” ανάγλυφο εδάφους σε
συνδυασμό με το ανεπαρκές αγροτικό οδικό δίκτυο καθιστούν δυσπρόσιτα μεγάλα τμήματα του
ελαιώνα, ενώ οι πολλές βροχοπτώσεις και η υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία ευνοούν επικίνδυνες
ασθένειες. Γερασμένα, πυκνά και ψηλόκορμα δένδρα, όψιμη και ευαίσθητη σε κάποια
παθογόνα ποικιλία και έντονα διαρθρωτικά προβλήματα. Ανθρώπινο δυναμικό που το
χαρακτηρίζει η υπο-απασχόληση και η πολυ-απασχόληση. Την αγροτική απασχόληση συνεχίζουν τα
μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, με ισχυρές παραδοσιακές πεποιθήσεις, χαμηλής προσαρμοστικότητας,
αλλά με μια ισχυρή συναισθηματική σχέση με τον ελαιώνα.
Η συγκομιδή του ελαιοκάρπου ξεκινά φέτος δειλά – δειλά. Μετά από την πιο δύσκολη περίοδο των
τελευταίων χρόνων για το ελαιόλαδο, θα έλεγε κανείς ότι η φετινή χρονιά θα λειτουργούσε ως
βάλσαμο για την «λαβωμένη» τοπική οικονομία. Πλην όμως, οι πρώτες ενδείξεις για την τιμή του
προϊόντος μόνο ενθαρρυντικές δεν είναι, γεγονός που προξενεί έντονο προβληματισμό τόσο στους
παραγωγούς, όσο και στις τοπικές επιχειρήσεις που ασχολούνται με την τυποποίηση του
ελαιολάδου. Με τιμή κάτω από τα 2,0 ευρώ το κιλό και τα μεροκάματα πάνω από 35 ευρώ, η
καλλιέργεια κρίνεται ασύμφορη και η οικονομική επιβίωση των αποκλειστικά απασχολούμενων
με την ελαιοκαλλιέργεια, μέγα ζητούμενο. Οι τιμές πέφτουν, με τον πιο αδύναμο κρίκο της
αλυσίδας, τον παραγωγό, να καλείται ταυτόχρονα να καλύψει ένα σωρό έξοδα που τον βαραίνουν.
Θα περίμενε λοιπόν κανείς το αυτονόητο, να αναλαμβάνονται δηλαδή πρωτοβουλίες, ώστε να μην
χάνονται σοβαρές επενδύσεις που σχετίζονται με τον πρωτογενή τομέα, οι οποίες θα δώσουν και
κάποια οικονομική διέξοδο σε μεγάλη μερίδα συμπολιτών μας.
Θεωρητικά, η Ελλάδα θα έπρεπε να είναι μια υπερδύναμη στον τομέα του ελαιόλαδου, καθώς όχι
μόνο είναι η τρίτη μεγαλύτερη παραγωγός, αλλά έχει κι ένα ασυνήθιστο ποσοστό παραγωγής
έξτρα παρθένου ελαιόλαδου. Η μεγαλύτερη ποσότητα ελαιολάδου πωλείται χύμα στην Ιταλία σε
χαμηλές τιμές, εκεί εμφιαλώνεται και πωλείται σαν χρυσάφι σε σούπερ μάρκετ ανά την Ευρώπη με
πολυτελείς ιταλικές ετικέτες. Μόλις το 27% της ελληνικής παραγωγής φέρει ελληνική ετικέτα
και ελληνική μάρκα, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος.
Επειδή, ο κερκυραϊκός ελαιώνας είναι ένα μοναδικό ιστορικό αλλά ταυτόχρονα ζωντανό
περιβαλλοντικό μνημείο, που οφείλουμε να διατηρήσουμε αλλά και να αναδιαρθώσουμε, ώστε να
καταστεί παραγωγικός.
Επειδή, η Πολιτεία έχει υποχρέωση να προστατέψει τον υπεραιωνόβιο ελαιώνα της Κέρκυρας,
ως κυρίαρχο στοιχείο της πολιτισμικής της κληρονομιάς, καθώς γίναμε μάρτυρες των απρόβλεπτων
συνεπειών για το περιβάλλον της παράνομης υλοτόμησης που έλαβε χώρα ειδικά τα προηγούμενα
χρόνια.
Επειδή, κρίνονται απαραίτητες πρωτοβουλίες, ώστε να μην χάνονται σοβαρές επενδύσεις που
σχετίζονται με τον πρωτογενή τομέα, οι οποίες θα δώσουν οικονομική διέξοδο σε μεγάλη μερίδα
συμπολιτών μας.
Επειδή, καλλιεργώντας την τοπική ποικιλία και εκσυγχρονίζοντας το σύστημα διαχείρισης, με
έμφαση σε πιστοποιημένες περιβαλλοντικές πρακτικές και την παραγωγή έξτρα παρθένου
ελαιολάδου, οι ελαιοπαραγωγοί μπορούν να επωφεληθούν από ένα ένα ποιοτικό ελαιόλαδο που τα
οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του ξεχωρίζουν από τα άλλα ελαιόλαδα της αγοράς.
Επειδή, η υπερδιόγκωση του τουριστικού τομέα τείνει να καθορίσει, να αναπροσαρμόσει ή και να
καταργήσει τις άλλες οικονομικές δραστηριότητες, και η παραγωγική ανασυγκρότηση του ελαιώνα
σε συνδυασμό με την ανάδειξη του τοπικού πολιτισμού μπορούν να αποτελέσουν ένα πακέτο
προϊόντων και υπηρεσιών αγροτουρισμού.
Επειδή, καλούμαστε να αλλάξουμε ριζικά το παραγωγικό μοντέλο της χώρας προσαρμοζόμενοι
στα νέα δεδομένα κάνοντας στροφή στις νέες τεχνολογίες και την πράσινη ανάπτυξη.
Επειδή, η ντιρεκτίβα της Κομισιόν λέει ότι τουλάχιστον το 57% των κοινοτικών κονδυλίων
ύψους 750 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης θα πρέπει να κατευθυνθεί σε επενδύσεις που
σχετίζονται με την ψηφιακή επανάσταση αλλά και με το περιβάλλον.
ΕΡΩΤΑΤΑΙ Ο ΑΡΜΟΔΙΟΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ
1) Υπάρχει από το Υπουργείο σας κάποιο Σχέδιο Εθνικής Στρατηγικής για την παραγωγή
και αξιοποίηση του ελαιολάδου, καθώς η χώρα μας θα έπρεπε να είναι μια υπερδύναμη
στον τομέα του ελαιόλαδου, καθώς όχι μόνο γιατί είναι η τρίτη μεγαλύτερη παραγωγός,
αλλά γιατί έχει και ένα ασυνήθιστο ποσοστό παραγωγής έξτρα παρθένου ελαιόλαδου;
2) Υπάρχει στα σχέδια του Υπουργείου σας ουσιαστικό πλάνο για την εκμετάλλευση των
κοινοτικών κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, δεδομένου ότι τουλάχιστον 57%
αυτών, ύψους 750 δις. ευρώ, θα πρέπει να κατευθυνθεί σε επενδύσεις που σχετίζονται με την
ψηφιακή επανάσταση και το περιβάλλον, καθώς καλούμαστε να αλλάξουμε ριζικά το
παραγωγικό μοντέλο της χώρας προσαρμοζόμενοι στα νέα δεδομένα κάνοντας στροφή στις
νέες τεχνολογίες και την πράσινη ανάπτυξη;
3) Υπάρχει στα σχέδια του Υπουργείου σας κάποιο σχέδιο για τον κερκυραϊκό ελαιώνα, για
την επιδότηση της αναδιάρθρωσης του στο πλαίσιο της προώθησης της ιδέας του
αγροκτήματος;
4) Υπάρχει στα σχέδια του Υπουργείο σας κάποιο πλάνο για την παροχή κινήτρων ώστε να
αναπτυχθούν νέες μικρές επιχειρήσεις τυποποίησης ελαιολάδου αλλά και να ενισχυθούν
οι υπάρχουσες που δραστηριοποιούνται στον χώρο εξάγοντας τυποποιημένο ελληνικό
ελαιόλαδο σε κάθε γωνιά του κόσμου χωρίς καμιά υποστήριξη από το κράτος;
5) Υπάρχει στα σχέδια του Υπουργείου σας κάποιο πλάνο για την παροχή κινήτρων και
διευκολύνσεων στο ανθρώπινο δυναμικό που δεν δραστηριοποιείται κατά κύριο λόγο και
αποκλειστικά με την αγροτική παραγωγή, ώστε να επωφεληθεί από τη ενασχόληση με την
παραγωγή ελαιολάδου;
