Αναπόφευκτες είναι οι παρεμβάσεις που απαιτούνται εκ μέρους της κυβέρνησης υπό το βάρος των δυσμενών δεδομένων που θα προκύψουν για την οικονομία από την εκτόξευση των τιμών του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, ύστερα την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η «έκρηξη» των τιμών φυσικού αερίου στο ολλανδικό Hub ΤΤΦ στα 114 ευρώ/ MWh, μετά μια υψηλή ημερήσια διακύμανση στα 144 ευρώ/MWh, εκτόξευσε στα ύψη και τις χονδρεμπορικές τιμές ρεύματος, ενώ η τιμή του αργού έσπασε για πρώτη φορά από το 2014 το φράγμα των 100 δολαρίων/βαρέλι.
Για σήμερα Παρασκευή, η χονδρεμπορική τιμή στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας σημείωσε αύξηση κατά 34,10% σε σύγκριση με χθες και διαμορφώνεται στα 235,50 ευρώ/MWh, μία από τις ακριβότερες τιμές στην Ευρώπη, πίσω από την Ιταλία, τη Γαλλία, το Βέλγιο, την Ισπανία και την Πορτογαλία.
Η μέση τιμή της αμόλυβδης βρίσκεται μια ανάσα από τα 2 ευρώ/λίτρο (αύξηση κατά 23% σε σύγκριση με πέρυσι). Στο 1,26 ευρώ/λίτρο έφτασε η μέση τιμή του πετρελαίου θέρμανσης (αύξηση κατά 38% σε σύγκριση με πέρυσι).
Οι καταναλωτές, σύμφωνα με εκπροσώπους της αγοράς καυσίμων, έχουν εδώ και δύο εβδομάδες αρχίσει να περικόπτουν τις αγορές πετρελαίου θέρμανσης αλλά και τις δαπάνες για μετακίνηση.
Για την κυβέρνηση, η στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων παραμένει προτεραιότητα, αντιλαμβάνεται ωστόσο ότι υπό το φως των νέων εξελίξεων δεν υπάρχουν δημοσιονομικά περιθώρια να καλύψει τα ποσά που απαιτούνται, πέραν των διασφαλισμένων εσόδων ύψους 3 δισ. ευρώ συνολικά από δημοπρασίες ρύπων και το πλεόνασμα του ΕΛΑΠΕ.
«Αναγνωρίζουμε τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά, και δεσμευόμαστε να αξιοποιήσουμε και το τελευταίο διαθέσιμο ευρώ. Εφόσον μας βοηθήσει η Ε.Ε. με ένα έξτρα ταμείο που θεωρούμε υποχρεωτικό, μπορούμε να έχουμε μια επιπλέον λύση. Θεωρώ ότι δεν είναι απίθανο», δήλωσε χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας.
Απειλείται ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2022, βέβαιη η επιβάρυνση του πληθωρισμούς
Η κατακόρυφη αύξηση των τιμών στην ενέργεια και σε άλλα είδη πρώτης ανάγκης, αναλόγως με τον βαθμό ενίσχυσης μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, μπορεί να θέσουν υπό αμφισβήτηση μια σειρά από δημοσιονομικούς στόχους. Επιπλέον ο πληθωρισμός θα διατηρηθεί σε πολύ υψηλά επίπεδα και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι προβλεπόταν αρχικά και είχε αποτυπωθεί στον κρατικό προϋπολογισμό. Κατά μέσο όρο θα ανέλθει σε υψηλότερα επίπεδα περίπου 4%.
Όπως επεσήμανε και διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας σε χθεσινές δηλώσεις του, οι οικονομικές προοπτικές είναι τώρα «πολύ πιο αβέβαιες», ενώ και ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας υποστήριξε ότι οι επιπτώσεις των δυσμενών εξελίξεων θα είναι στο ΑΕΠ της χώρας.
Η επιβάρυνση στην ενέργεια
Το οικονομικό επιτελείο εστιάζει στις κινήσεις που θα περιορίσουν την επιβάρυνση νοικοκυριών και επιχειρήσεων από την έκρηξη των τιμών σε ρεύμα και φυσικό αέριο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο υπουργείο Οικονομικών εξετάζουν επιπλέον ενίσχυση της κρατικής επιδότησης για την απορρόφηση των διακυμάνσεων στις τιμές ενέργειας, σε πρώτη φάση για τους λογαριασμούς του Μαρτίου, ενώ οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η στρατηγική μπορεί να γίνει ακόμα πιο επιθετική. Ο υπουργός Οικονομικών αναμένεται να ζητήσει στο σημερινό Εurogroup την εξαίρεση αυτών των δαπανών από τα δημοσιονομικά ελλείμματα, για όσο διαρκεί η ενεργειακή κρίση.
Το σχέδιο επιδοτήσεων, που συμπεριλήφθηκε στη 13η Έκθεση Αξιολόγησης, μπορεί να προβλέπει 1 δισ. ευρώ έως τον Ιούλιο μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, αλλά το κόστος είναι σίγουρο ότι θα ανέβει, με κάλυψη και από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Eurogroup: Επί τάπητος τα μέτρα στήριξης για την εκτόξευση των τιμών στην ενέργεια
Τόσο ο Πρωθυπουργός, όσο και ο υπουργός Ενέργειας έθεσαν εκ νέου στην Ε.Ε την ανάγκη ευρωπαϊκής συντονισμένης παρέμβασης και τελικά εισακούστηκαν αφού στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής αναφέρεται πως «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί να προωθηθούν οι εργασίες για την ετοιμότητα και την ετοιμότητα σε όλα τα επίπεδα και καλεί την Επιτροπή, ειδικότερα, να προτείνει μέτρα έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας».
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι άλλαξε η ατζέντα του Eurogroup που θα πραγματοποιηθεί σήμερα στο Παρίσι. Ενώ ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε μια γενική συζήτηση για τον πληθωρισμό και τις μακροοικονομικές εξελίξεις, τελικά στο τραπέζι μπαίνει εκτάκτως η πρόταση του Έλληνα πρωθυπουργού, που υιοθετήθηκε από τη χθεσινή σύνοδο κορυφής, για την ανάγκη λήψης κοινής δράσης σε επίπεδο ΕΕ για την αντιμετώπιση της ακρίβειας στην ενέργεια.
Η ημερήσια διάταξη της συνεδρίασης περιλαμβάνει, ακόμα, επισκόπηση της οικονομικής διακυβέρνησης, με έμφαση στη διαδικασία μακροοικονομικών ανισορροπιών στην ευρωζώνη. Επίσης, θα εξεταστεί η πορεία των συζητήσεων σχετικά με το ευρώ ως ψηφιακό νόμισμα.
Η κυβέρνηση αναζητεί ευρωπαϊκή λύση και προτάσσει την ιδέα για ένα ευρωπαϊκό ταμείο που θα παρέχει κεντρικά επιδοτήσεις στους καταναλωτές, στα πρότυπα του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά αυτό μάλλον θα πάρει χρόνο αν τελικά προκριθεί οι ασφυκτικές συνθήκες που δημιουργεί το ουκρανικό απαιτούν τάχιστες λύσεις.
Σημαντική θα ήταν η εξαίρεση αυτών των δαπανών από το δημοσιονομικό αποτέλεσμα κάθε χώρας, ωστόσο αυτή η λύση δεν εφαρμόστηκε ούτε στην περίοδο της πανδημίας, όπου απλώς ενεργοποιήθηκε η ρήτρα διαφυγής και “πάγωσαν” οι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, χωρίς αυτό να αποτρέπει την συσσώρευση ελλειμμάτων και χρεών στα κράτη- μέλη.
Θέμα μείωσης των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης δεν εξετάζεται στην παρούσα φάση, παρά την αναθέρμανση της συζήτησης, ενώ στο δημόσιο διάλογο τίθεται πλέον το ενδεχόμενο πλαφόν (διατίμηση) στην τιμή της βενζίνης, τουλάχιστον στις περιοχές που ήδη έχει ξεπεράσει κατά πολύ τα 2 ευρώ.
