Τα Απόβλητα Λιπαντικά Έλαια (ΑΛΕ) είναι τοξικά και επικίνδυνα υλικά για τα οποία εφαρμόζεται η αρχή της διευρυμένης ευθύνης παραγωγού (άρθρο 8 της οδηγίας 98/2008).
Η Ελλάδα στον τομέα διαχείρισης των λιπαντικών ελαίων έχει να επιδείξει όχι μόνο ορθή πρακτική, αλλά και πρωτοπορία σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Το Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων της ΕΝΔΙΑΛΕ Α.Ε., αποτελεί τον φορέα που συντονίζει όλα τα στάδια διαχείρισης των ΑΛΕ (συλλογή, μεταφορά, προσωρινή αποθήκευση και αξιοποίηση), καταγράφοντας τα στοιχεία του κάθε σταδίου, έτσι ώστε να αποτυπώνεται αναλυτικά η διαχείριση του συγκεκριμένου αποβλήτου στην χώρα μας.
Μετά από πολλά χρόνια λειτουργίας, η ΕΝΔΙΑΛΕ έχει αναπτύξει ένα πλήρες φάσμα δραστηριότητας σε όλη την Ελληνική Επικράτεια με αποτέλεσμα η Ελλάδα να είναι πρώτη σε ποσοστό αναγέννησης λιπαντικών, δεδομένου ότι οδηγεί το 100% των συλλεγόμενων ΑΛΕ σε επαναδιύλιση, γεγονός που αποτελεί μοναδικό επίτευγμα κυκλικής οικονομίας σε Παγκόσμιο επίπεδο.
Κυκλική Οικονομία
Με τον όρο «κυκλική οικονομία» προσδιορίζεται ένα νέο παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο κατά το οποίο, μέσω επεξεργασίας και επαναχρησιμοποίησης τα υλικά αποκτούν ένα νέο κύκλο ζωής δημιουργώντας μια νέα ευκαιρία αξίας.
Σε κάθε περίπτωση η Κυκλική Οικονομία, αφορά στην ουσία, τη μετάβαση από ένα κάθετο μοντέλο «Παραγωγής – Κατανάλωσης – Απόρριψης» σε ένα κυκλικό μοντέλο «Συλλογής – Αναγέννησης – Επαναχρησιμοποίησης», όπου τα προϊόντα θα μπορούν να επαναχρησιμοποιούνται μετά από κάποια επεξεργασία ή μεταποίηση.
Αυτή η δυνατότητα, δε, παρατείνει τη διάρκεια της ζωής των προϊόντων και παράλληλα οδηγεί σταδιακά στην ελαχιστοποίηση της χρήσης φυσικών πόρων. Στο πλαίσιο αυτό τα υγιή και αποδοτικά συστήματα διαχείρισης αποβλήτων αποτελούν βασικό δομικό στοιχείο μιας κυκλικής οικονομίας.
Άλλωστε, η κλιματική κρίση επιτείνει την εφαρμογή πρακτικών με προτεραιότητα στην προστασία του περιβάλλοντος και κατά συνέπεια καθιστά διαρκή την προσπάθεια εξοικονόμησης πρώτων υλών και ενέργειας. Επιπλέον, σε οικονομικό επίπεδο η κυκλική οικονομία ανάγεται διεθνώς ως ένας από τους κύριους αναπτυξιακούς παράγοντες με πολλαπλά οικονομικά και κοινωνικά οφέλη.
Ουσιαστικά, η κυκλική οικονομία είναι το κλειδί για τη βιώσιμη πορεία της οικονομίας μας και για την επίτευξη των παγκόσμιων στόχων βιώσιμης ανάπτυξης.
Για το σκοπό αυτό, το 2015 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη Στρατηγική Κυκλικής Οικονομίας, με στόχο να δώσει ώθηση στην ευρωπαϊκή οικονομία και ανταγωνιστικότητα.
Μάλιστα, προκειμένου να εκσυγχρονιστούν τα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων στην ΕΕ, τέθηκε σε ισχύ ένα αναθεωρημένο νομοθετικό πλαίσιο για τα απόβλητα τον Ιούλιο του 2018. Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, νέα φιλόδοξα ποσοστά ανακύκλωσης, αποσαφήνιση του νομικού καθεστώτος των ανακυκλωμένων υλικών, ενίσχυση των μέτρων πρόληψης και διαχείρισης αποβλήτων.
Πάντως, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η μετάβαση προς την κυκλική οικονομία απαιτεί την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στην αλλαγή των καταναλωτικών προτύπων. Οι μέθοδοι περιβαλλοντικού αποτυπώματος προϊόντων (PEF) και περιβαλλοντικού αποτυπώματος οργανισμών (OEF) που αναπτύχθηκαν από την Επιτροπή δίνουν στις εταιρείες τη δυνατότητα να διατυπώνουν αξιόπιστους και συγκρίσιμους ισχυρισμούς περιβαλλοντικού χαρακτήρα και στους καταναλωτές να κάνουν συνειδητές επιλογές.
Επιπλέον, σύμφωνα με την ΕΕ, η συμμετοχή των ενδιαφερόμενων φορέων είναι ζωτικής σημασίας για τη μετάβαση. Η συστημική προσέγγιση του σχεδίου δράσης έδωσε στις δημόσιες αρχές, στους οικονομικούς και κοινωνικούς φορείς και στην κοινωνία των πολιτών ένα πλαίσιο για την αναπαραγωγή με σκοπό την προώθηση των εταιρικών σχέσεων μεταξύ τομέων και κατά μήκος των αλυσίδων αξίας. Έτσι πλέον η κυκλική οικονομία αποτελεί πλέον μια μη αναστρέψιμη παγκόσμια τάση.
Σήμερα, και έπειτα από συστηματική και υπεύθυνη προσπάθεια 15 και πλέον χρόνων, στην Ελλάδα έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα αλλαγής. Πετύχαμε στον κλάδο των λιπαντικών ελαίων, να περάσουμε από την παλαιά γραμμική αντίληψη «Παραγωγή – Κατανάλωση – Απόρριψη» σε μια νέα εποχή Κυκλικής Οικονομίας, που στηρίζεται στη «Συλλογή – Αναγέννηση – Επαναχρησιμοποίηση».
Έτσι η ΕΝΔΙΑΛΕ στα χρόνια λειτουργίας της έχει:
Υπερκαλύψει τους στόχους συλλογής και τους στόχους αναγέννησης, ενώ έχει απαλλάξει το περιβάλλον συνολικά από 435.000 τόνους (επικίνδυνων & τοξικών αποβλήτων).
Τα αποτελέσματα συλλογής της ΕΝΔΙΑΛΕ, δεδομένου ότι το 100% των συλλεγόμενων ποσοτήτων ΑΛΕ οδηγούνται σε αναγέννηση, αποτελούν την επιτομή της κυκλικής οικονομίας γιατί:
Από τη διαδικασία επαναδιύλισης 435.000 τόνων ΑΛΕ παράγονται περί τους 320.000 τόνους βασικών λιπαντικών γεγονός που σημαίνει:
Εξοικονόμηση πρώτων υλών, διότι για την παραγωγή αντίστοιχης ποσότητας πρωτογενών βασικών λιπαντικών απαιτείται ποσότητα 32 εκατ. τόνων αργού πετρελαίου (Grude Oil).
Εξοικονόμηση Ενέργειας, διότι η διαδικασία παραγωγής 1 λίτρου πρωτογενούς λιπαντικού απαιτεί 8 φορές παραπάνω ενέργεια σε σχέση με τη διαδικασία επαναδιύλισης.
Οφείλεται δε να επισημανθεί ότι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της παραγωγής βασικών λιπαντικών μέσω της επαναδιύλισης σε σχέση με την πρωτογενή παραγωγή βασικών λιπαντικών, όπως αποτυπώνεται στους παρακάτω πίνακες, απαλλάσσει το περιβάλλον από τεράστιες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου, ενώσεις θείου, κα.
Πηγή: LCA IFEU 2017
