Η Δ.Ε. της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας σάς προσκαλεί στη διάλεξη του κ. Ευάγγελου Λιβιεράτου, Ομότιμου Καθηγητή της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ., Ιδρυτή και πρώτου προέδρου της «Χαρτογραφικής Επιστημονικής Εταιρείας Ελλάδας», με θέμα:
«Η Χάρτα του Ρήγα ως χάρτης: το ιστορικό και χαρτογραφικό περιβάλλον της και τα άγνωστα “μυστικά” της»
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή, 31 Μαρτίου 2023 και ώρα 20:00, στην Αναγνωστική Εταιρία.
Θα υπάρχει ταυτόχρονη διαδικτυακή μετάδοση στο κανάλι της Αναγνωστικής Εταιρίας στο YouTube:
Υπενθυμίζεται ότι στην αίθουσα Χαρτών της Αναγνωστικής Εταιρίας, εκτίθενται και τα δώδεκα φύλλα της Χάρτας της Ελλάδος, του Ρήγα Φεραίου, οκτώ εκ των οποίων είναι αυθεντικά και αποτελούν δωρεά του αείμνηστου Ιωάννη Κόλλα, αρχιτέκτονα-πολεοδόμου και αντιπροέδρου της Δ.Ε. της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας.
Λίγα λόγια για την ομιλία:
Η θέση και ο ρόλος της Χάρτας του Ρήγα Βελεστινλή διακρίνονται στη συλλογική εθνική αντίληψη των Ελλήνων, στο πλαίσιο αναφοράς του συνολικού έργου του, αλλά και του τελικού μαρτυρίου του. Ο ιστορικός, συμβολικός και ιδεολογικός ρόλος της, καθώς και η σημασία της έχει σχεδόν εξαντληθεί στη βιβλιογραφία, επαναλαμβανόμενη συχνά στον δημόσιο επετειακό λόγο ως παιδαγωγική τελετουργία.
Όμως η Χάρτα του Ρήγα δεν παύει να είναι ένας πολύφυλλος (δωδεκάφυλλος) χάρτης του τέλους του 18ου αιώνα και να αποτελεί ένα έργο χαρτογραφικής τεχνολογίας, πολύ λίγο γνωστό (έως περίπου άγνωστο) στο κοινό, αλλά και στους ― συνήθως μακράν της επιστημονικής χαρτογραφίας και της τεχνολογίας της ― ασχολούμενους με την ιστορική, συμβολική και ιδεολογική διάσταση του έργου.
Η ομιλία του Ευάγγελου Λιβιεράτου, ομότιμου καθηγητή του ΑΠΘ, αναλύει τη Χάρτα ως χάρτη της εποχής του· αναλύει το «αόρατο» χαρτογραφικό περιεχόμενό της και προτείνει ερμηνείες, ως προς τις κατασκευαστικές της δεσμεύσεις και ιδιαιτερότητες, αλλά και των επιρροών του διεθνούς ιστορικού και χαρτογραφικού περιβάλλοντος που διαμόρφωσε την κατασκευή και παραγωγή της, μαζί με τις τεχνικές παρανοήσεις των μη-χαρτογράφων αναλυτών της.
Η Χάρτα ως χάρτης τοποθετείται στο ευρύτερο ευρωπαϊκό ιστορικό πλαίσιο της εποχής του δεύτερου μισού του 18ου αιώνα, στο οποίο έζησε τη σύντομη ζωή του ο Ρήγας· εποχή που διακρίνεται από την άνοδο της απεικονιστικής ―ανάμεσά της και οι χάρτες― ως γνωσιολογικού μέσου συμπληρωματικού των κειμένων που επικρατούσαν μέχρι τότε στη μόρφωση όλο και περισσότερων τμημάτων των ευρωπαϊκών πληθυσμών και όχι μόνο. Επιπλέον, η Χάρτα εντάσσεται στο περιβάλλον των τότε ανερχόμενων χαρτογραφικών εξελίξεων στη Βιέννη, ώστε να γίνει καλύτερα κατανοητή η θέση της, ως χάρτης και να αποκτήσει έτσι μεγαλύτερη αξία αναδεικνύοντας, πλέον των ορατών, και πολλά «αόρατα» χαρακτηριστικά εσωτερικού αναγνωστικού τύπου.
Οι διαφορετικές τυπολογίες της, που ανακάλυψε και τεκμηρίωσε ο ομιλητής το 2008, με προηγμένες αναλυτικές ψηφιακές τεχνολογίες, αποτελεί σημαντικό στοιχείο της συζήτησης του θέματος, με τη χρήση πλούσιου εποπτικού υλικού, προϊόντος σύγχρονης επιστημονικής χαρτογραφικής έρευνας.
Σύντομο βιογραφικό Ευάγγελου Λιβιεράτου:
Το 1979 εξελέγη τακτικός καθηγητής της νέας Έδρας Ανωτέρας Γεωδαισίας και Χαρτογραφίας στην Πολυτεχνική Σχολή του ΑΠΘ, από όπου αφυπηρέτησε το 2015. Τοπογράφος μηχανικός του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) το 1970. Διδάκτωρ μηχανικός του ΕΜΠ το 1974. Βοηθός στο ΕΜΠ από το 1971 μέχρι το 1978. Διδάκτωρ μαθηματικών και φυσικών επιστημών του Πανεπιστημίου της Ουψάλα το 1976. Υφηγητής του ΕΜΠ το 1978. Την ίδια χρονιά οργάνωσε και δίδαξε κατ’ ανάθεση στο ΕΜΠ και τη «Θεματική Χαρτογραφία», για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Του απονεμήθηκε δύο φορές η ακαδημαϊκή υποτροφία «Alexander von Humboldt» το 1977 και το 1987.
Από την αρχή της πανεπιστημιακής του σταδιοδρομίας, εκτός του έργου του στην Ελλάδα, διετέλεσε ερευνητής, διδάσκων και επισκέπτης καθηγητής, κατά σειρά, στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης, στην Ουψάλα, στο Μόναχο, στην Τεργέστη, στο Ντελφτ, στην Στουτγάρδη, στην Μπολώνια, στη Βενετία, στη Βιέννη και στη Σιάν της Κίνας. Με μεγάλο επιστημονικό συγγραφικό έργο και μακρά ακαδημαϊκή διδακτική και διοικητική εμπειρία, διετέλεσε μέλος της συνέλευσης και της διοίκησης της «Επιτροπής Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας» του Συμβουλίου της Ευρώπης στο Στρασβούργο, από το 1994 μέχρι το 2002. Το 2022 ανακηρύχτηκε «Διδάκτωρ και Καθηγητής Honoris Causa» της Σχολής Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Eötvös Loránd της Βουδαπέστης.
Ιδρυτής το 1994 και πρώτος πρόεδρος της «Χαρτογραφικής Επιστημονικής Εταιρείας Ελλάδας» και το 1997 του «Εθνικού Κέντρου Χαρτών και Χαρτογραφικής Κληρονομιάς». Εμπνευστής και εκλεγμένος πρόεδρος για τέσσερις θητείες, από το 2005 μέχρι το 2019, της Επιτροπής «Χαρτογραφική Κληρονομιά στην Ψηφιακότητα» της Διεθνούς Χαρτογραφικής Ένωσης. Το 2006 ίδρυσε το διεθνές διαδικτυακό περιοδικό «e-Perimetron» για τις επιστήμες και τεχνολογίες σχετιζόμενες με την Ιστορία της Χαρτογραφίας και των Χαρτών. Τότε εισήγαγε και τον θεσμό των ετήσιων διεθνών Συνεδρίων της Διεθνούς Χαρτογραφικής Ένωσης «Ψηφιακές Προσεγγίσεις στην Χαρτογραφική Κληρονομιά»· το 10ο από τα μέχρι τώρα 17 Συνέδρια έγινε στην Κέρκυρα το 2015, σε συνεργασία με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και το Ιστορικό Αρχείο Κέρκυρας. Στο πλαίσιο της διεθνούς αυτής Επιτροπής, το 2014 υποστήριξε και προώθησε θεσμικά τη διεθνή χαρτογραφική συνεργασία με τις βιβλιοθήκες.
Το 2008 ανακάλυψε με ψηφιακές απεικονιστικές τεχνικές και δημοσίευσε την ύπαρξη δύο κύριων τυπολογιών της Χάρτας του Ρήγα Βελεστινλή, άγνωστες από το 1797. Η πλήρης τεκμηρίωση των τυπολογιών της Χάρτας και ανάλυση του χαρτογραφικού περιεχομένου της παρουσιάστηκε το 2017 σε επιστημονική έκδοση της Βιβλιοθήκης και Κέντρου Τεκμηρίωσης του ΑΠΘ και σε παράλληλη έκθεση στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών στη Θεσσαλονίκη.
Από το 2015 είναι σύμβουλος της Βαυαρικής Ακαδημίας Επιστημών. Στο 29ο Παγκόσμιο Χαρτογραφικό Συνέδριο του 2019, στο Τόκυο, η Διεθνής Χαρτογραφική Ένωση τον εξέλεξε ―πρώτο Έλληνα― ως «Επίτιμο Εταίρο» της (Honorary Fellow).
Η παρούσα ερευνητική του εργασία εστιάζεται στο πεδίο της ψηφιακής συγκριτικής των χαρτογραφικών απεικονίσεων, και ιδιαίτερα των ιστορικών, ως γνωσιολογικού σώματος και ως βασικού μέσου στην εκπαίδευση και στην αντιληπτική οπτική επικοινωνία με τον πολυθεματικό γεωγραφικό χώρο.
Από το 2019 είναι μόνιμος συνεργάτης του μηνιαίου διαδικτυακού περιοδικού Λόγου και Τέχνης «Χάρτης». Τον Απρίλιο 2022 κυκλοφόρησε το τελευταίο του βιβλίο, Γεωχωρικά Διακυβεύματα, 1821 και μετά. Μια Απόκλιση, από τις Εκδόσεις Ζήτη.
