Η Ελλάδα είναι μια χώρα με έντονο πολυνησιωτικό χαρακτήρα, καθώς περίπου το 15% του συνολικού πληθυσμού της κατοικεί σε πάνω από 120 από τα χιλιάδες νησιά που καταλαμβάνουν σχεδόν το 1/5 της επικράτειάς της. Η φυσική ομορφιά και η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά των νησιών μας, το ήθος και η αξιοσύνη των νησιωτών μας συνιστούν, μεταξύ άλλων, τα δυνατά σημεία της νησιωτικής περιφέρειας. Εντούτοις, τα νησιά και οι νησιώτες δεν έχουν εξ αντικειμένου, λόγω κυρίως της γεωγραφικής ασυνέχειας, τις ίδιες ευκαιρίες για ανάπτυξη και ευημερία με αυτές της ηπειρωτικής χώρας.

Ως συνέπεια των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, που συνοψίζονται με τον όρο «νησιωτικότητα», τα ελληνικά νησιά αντιμετωπίζουν διαχρονικά δυσκολίες και προκλήσεις, που αφορούν, μεταξύ άλλων, στην απομόνωση και τη δυσκολία προσβασιμότητας, στην πληθυσμιακή απομείωση και γηρασμό, στην μη απρόσκοπτη και αποτελεσματική παροχή υγειονομικής περίθαλψης, στον άναρχο πολεοδομικό σχεδιασμό και την επιβάρυνση του περιβαλλοντικά ευαίσθητου οικοσυστήματός τους, στην ανεπάρκεια των υποδομών και των συστημάτων ύδρευσης και διαχείρισης αποβλήτων, στις περιορισμένες επιλογές απασχόλησης και επιχειρηματικής δραστηριότητας πέραν του τουρισμού και φυσικά στην ανασφάλεια που βιώνουν ιδιαίτερα τα μικρότερα και απομακρυσμένα νησιά, όπως λόγω της προσπάθειας επιρροής και εκφοβισμού τους από τρίτα κράτη με τα οποία βρίσκονται πολύ κοντά.
Ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος δικαίου, όπως η Ελλάδα, οφείλει λοιπόν να λαμβάνει συνεχώς κατάλληλα μέτρα που να αμβλύνουν διαρκώς τις ανισότητες που επιφέρει η «νησιωτικότητα» μεταξύ των νησιωτικών περιφερειών και της ηπειρωτικής χώρας, στο πλαίσιο της αυτονόητης επιδίωξης της κοινωνικής, οικονομικής και εδαφικής συνοχής της χώρας. Η υποχρέωση άλλωστε του κοινού νομοθέτη και της διοίκησης, όταν δρουν κανονιστικά, να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες των νησιωτικών περιοχών, λεγόμενη και ως «ρήτρα νησιωτικότητας», κατοχυρώθηκε συνταγματικά με πρωτοβουλία της κυβέρνησης του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Μία ρήτρα που δυστυχώς δεν έχει τηρηθεί επαρκώς, παρά τις επανειλημμένες παραινέσεις, παρεμβάσεις και προτάσεις μας, εντός και εκτός κοινοβουλίου.
Ομολογουμένως, είναι κυρίως έργο των κυβερνήσεων ΠΑ.ΣΟ.Κ. σχεδόν το σύνολο των θεσμικών παρεμβάσεων που έχουν γίνει μέχρι σήμερα για την ενίσχυση της συνοχής και ανάπτυξης των νησιωτικών περιοχών, όπως: η αναγνώριση και ενσωμάτωση ειδικών μέτρων πολιτικής υπέρ των νησιών από τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η εφαρμογή μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε νησιά, η δημιουργία νοσοκομείων δομών πρωτοβάθμιας υγείας σχεδόν σε όλα τα νησιά και η καθιέρωση της τηλεϊατρικής, η μεταφορά ενισχυμένων αρμοδιοτήτων διοίκησης σε νησιωτικούς δήμους και περιφέρειες, η δημιουργία υποδομών δημοσίου συμφέροντος με την οικοδόμηση λιμανιών, αεροδρομίων και ελικοδρομίων στα νησιά, η ίδρυση των Πανεπιστημίων Αιγαίου και Ιόνιου Πανεπιστημίου, η πρόβλεψη ξεχωριστού υπουργείου για τη νησιωτική πολιτική (που σήμερα λειτουργεί ως γενική γραμματεία στο υπουργείο ναυτιλίας και νησιωτικής πολιτικής) καθώς και η θέσπιση του Συμβουλίου Νησιωτικής Πολιτικής και του Ερευνητικού Ινστιτούτου Νησιωτικής Πολιτικής.

Η χώρα μας χρειάζεται ένα σύγχρονο μοντέλο διακυβέρνησης για την άσκηση νησιωτικών πολιτικών, με επίκεντρο τον άνθρωπο αλλά και τη χρήση της τεχνολογίας, με αυξημένες αρμοδιότητες σχεδιασμού και διαχείρισης στην περιφερειακή διοίκηση, με εφαρμογή συστημάτων λήψης απόφασης κατόπιν ευρείας διαβούλευσης, αξιολόγησης και τεκμηρίωσης με βάση συγκεκριμένα κριτήρια, μετρήσιμα και καταγεγραμμένα δεδομένα, με αξιοπιστία και με πλήρη διαφάνεια. Χρειαζόμαστε ένα μοντέλο διακυβέρνησης συμβατό με τους στρατηγικούς στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, όπως καθορίζονται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο εφαρμογής της Γαλάζιας Ανάπτυξης και της Πράσινης Συμφωνίας, καθώς και την δίκαιη και ορθολογική κατανομή των αντίστοιχων διαθέσιμων πόρων, όπως αυτών που απορρέουν από το Ταμείο Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα στα νησιά μας, μπορούν να εφαρμοστούν ειδικά μέτρα, όπως μειωμένοι συντελεστές φορολόγησης, κίνητρα ενίσχυσης εργασίας και επιχειρηματικότητας, μέτρα ενίσχυσης των υποδομών διαβίωσης, εκπαίδευσης, μεταφορών και κυρίως της υγείας, με την εφαρμογή του προτεινόμενου μέτρου του «υγειονομικού ισοδύναμου» (κατ΄αντιστοιχία του «Μεταφορικού Ισοδύναμου») όπως έχει προταθεί από το ΠΑΣΟΚ/Κίνημα.

Τα νησιά της χώρας, όπως και οι υπόλοιπες ηπειρωτικές περιοχές της και ο θαλάσσιος χώρος που τα περιβάλει και τα συνδέει, και κυρίως οι άνθρωποι που ζουν σε αυτά, συνθέτουν ένα ενιαίο, αδιαίρετο αλλά και ξεχωριστό και ιδιαίτερο σύνολο, την Ελλάδα. Δεν είναι «η Ελλάδα και τα νησιά της» αλλά «η Ελλάδα με τα νησιά της».