Οι λόγοι είναι το πολύ υψηλό έλλειμμα στις τρέχουσες συναλλαγές (εισαγωγές, εξαγωγές), η εξοργιστικά αργή απόδοση δικαιοσύνης, το υψηλό χρέος της χώρας μας, το δημογραφικό πρόβλημα, οι αδυναμίες του τραπεζικού τομέα και η στήριξη της οικονομίας μας στον τουρισμό.

Αν στα παραπάνω προσθέσουμε την αρνητική κατάσταση στον στενό και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, μαζί με τα σοβαρότατα προβλήματα του εκπαιδευτικού μας συστήματος, καταλήγουμε στο αντικειμενικό συμπέρασμα ότι η υπέρβαση των οικονομικών δυσκολιών μας είναι μακροπρόθεσμος στόχος και συγχρόνως άθλος, που απαιτούν συνειδητοποίηση, συνεννόηση, προγραμματισμό και αποφυγή της κάθε μορφής λαϊκισμού, για τα επόμενα πολλά χρόνια.

Απ’ όλες τις διαπιστώσεις του έγκυρου διεθνούς οίκου αξιολόγησης Moody’s, η πλέον ανησυχητική είναι το δημογραφικό μας πρόβλημα, που το άφησαν και εξελίχθηκε σε εφιάλτη για την χώρα και το μέλλον της οι αλλεπάλληλες κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών. Η αδιαφορία για την ουσιαστική στήριξη της οικογένειας, ιδιαίτερα της τρίτεκνης και της πολύτεκνης, μαζί με την εγκατάλειψη της υπαίθρου, την αστικοποίηση, την ευδαιμονοθηρία, αλλά και τη συνεχιζόμενη μετανάστευση του πιο αξιόλογου και εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, οδήγησαν στο μεγαλύτερο και δυσεπίλυτο πρόβλημα για την οικονομία και το μέλλον μας. Ας συνειδητοποιήσουμε πως είμαστε χώρα που γηράσκει ταχύτατα, χώρα συνταξιούχων και επιδοματούχων, με ό,τι αυτό σημαίνει για τη σφριγηλότητα και την οικονομική μας ανάπτυξη.

Ακόμα, η προτεραιότητα οικονομικής στήριξης (δάνεια, επιδοτήσεις κ.ά.), που δίνεται στον τουρισμό, δραστηριότητα επισφαλή και αβέβαιη λόγω των γεωπολιτικών καταστάσεων και των διεθνών κραδασμών, μπορεί να δίνει ‘’οικονομική ανάσα’’ και να καλύπτει μερικώς ελλείμματα, δεν αποτελεί όμως, από μόνη της, τον σταθερό πυλώνα της οικονομικής ανάπτυξης.

Τελικά, αυτό που χρειαζόμαστε είναι η διεύρυνση της εξαγωγικής βάσης. Η αύξηση των εξαγωγών. Η συνεχώς αυξανόμενη παραγωγή ποιοτικών και ανταγωνιστικών προϊόντων. Και για να το πετύχουμε, οι ανάγκες βρίσκονται στα σύγχρονα μέσα, την κατάλληλη εκπαίδευση, την εξειδίκευση, τη στήριξη του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα, την καλύτερη οργάνωση των εξαγωγών, τον εκσυγχρονισμό του κράτους μας. Σε αυτούς τους τομείς πρέπει να υπάρξει φροντίδα και μεταρρυθμίσεις κατά προτεραιότητα. Για να μη ξαναγυρίσουμε στα μνημόνια και τη διεθνή ανυποληψία.

*Ο Παναγιώτης Νίκας είναι εκπαιδευτικός, πολιτικός και πρώην περιφερειάρχης Πελοποννήσου.